Η υποκειμενική δυσφορία στην εμπειρία του άγχους

Μοιραστείτε το Άρθρο

Ένα ισχυρό αίσθημα άγχους μπορεί να εμπεριέχει το συστατικό μιας έντονης, υποκειμενικά βιωμένης δυσανεξίας, παρεμφερούς με αυτής που χαρακτηρίζει το αίσθημα του πόνου. Το αίσθημα του άγχους μπορεί να περιλαμβάνει επιμέρους εμπειρικά χαρακτηριστικά που να το καθιστούν υποκειμενικά δυσβάσταχτο όπως φανερώνουν οι περιγραφικοί όροι κατακλυσμιαίο, εσωτερικά απειλητικό, ανεξέλεγκτο, μεταφυσικό, ακαθόριστο κ.α. (Ενίοτε οι λεκτικές δυνατότητες δεν επαρκούν να αποδώσουν το βίωμα). Αυτό οδηγεί σε μια τάση συνεχούς αποφυγής του άγχους, όπως αντίστοιχα επειδή δε μας αρέσει να πονάμε, θα προσπαθούσαμε να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να μην πονάμε.

Η διαφορά είναι ότι ενώ για τον πόνο συνήθως ανευρίσκουμε φυσικό (οργανικό) αίτιο, για το άγχος αυτό είναι σπανιότερο. Δηλαδή το αίτιο που προκαλεί το αίσθημα του άγχους δεν είναι συνήθως εύκολα σαφές για την αντίληψή μας. Έτσι αφενώς το άγχος παρερμηνεύεται ως κάτι άλλο, αφετέρου εξαιτίας της υποκειμενικά αφόρητης και δυσφορικής χροιάς του μετατρέπεται το ίδιο σε αντικείμενο του φόβου. Αυτά τα φαινόμενα οπωσδήποτε κωδικοποιούνται βιολογικά με τη «γλώσσα» του εγκεφάλου, δηλαδή τη νευρική επικοινωνία. Όταν τα παραπάνω αποκτήσουν ένταση και διάρκεια, το άτομο εισέρχεται στην περίφημη «αγχώδη διαταραχή».

Ας δούμε ένα σύντομο παράδειγμα, απλουστευμένο ώστε να γίνει κατανοητό το νόημα. Φανταστείτε τον ισχυρό και ενοχλητικό θόρυβο που παράγει ένας συναγερμός, όταν κάποιος προσπαθεί να εισβάλλει σε ένα σπίτι. Δε θα εστιάσουμε στο συναγερμό ως το πρόβλημα, αλλά στο γιατί χτύπησε και τι θα κάνουμε γι’ αυτό. Με το άγχος ισχύει περίπου το ίδιο, δεν είναι αυτό το πρόβλημα, αλλά ότι κάτι άλλο δεν πάει καλά. Η πλειοψηφία του κόσμου εστιάζοντας επιλεκτικά στο υποκειμενικά δυσφορικό συστατικό του άγχους, είναι σα να αποδίδει το πρόβλημα στο συναγερμό λέγοντας «δεν τον αντέχω το συναγερμό, δε θέλω να ακούω το συναγερμό, ανησυχώ πότε θα ξαναχτυπήσει ο συναγερμός, δε δέχομαι να χτυπάει ο συναγερμός» κ.α.

Κατά μία έννοια το υπερβολικό άγχος φτάνει να προκαλεί δυσφορία στο άτομο ακριβώς για να του δώσει το μήνυμα της άρσης του αιτίου, άρα μιας βελτιωτικής αλλαγής.

Συγγραφέας κειμένου: Σπύρος Καλημέρης

Μοιραστείτε το Άρθρο

Άλλα Άρθρα